Sinfonia Varsovia String Quintet:
Anna Maria Staśkiewicz I skrzypce
Kamil Staniczek II skrzypce
Katarzyna Budnik altówka
Marcel Markowski wiolonczela
Michał Sobuś kontrabas
Krzysztof Penderecki Kwintet smyczkowy Kartki z nienapisanego dziennika (wersja III Kwartetu smyczkowego)
Tadeusz Baird Play
Ignacy Zalewski Anitya – kwintet smyczkowy *
* prawykonanie
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, uzyskanych z dopłat ustanowionych w grach objętych monopolem państwa, zgodnie z art. 80 ust. 1 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych, w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca
Program koncertu Sinfonia Varsovia String Quintet na tegorocznej Warszawskiej Jesieni bezpośrednio i pośrednio koncentrował się będzie wokół aspektów pamięci. Wieczór rozpocznie III Kwartet smyczkowy Kartki z nienapisanego dziennika, utwór Krzysztofa Pendereckiego (1933–2020) z 2008 roku, w roku 2015 zaadaptowany przez kompozytora na kwintet smyczkowy. Dzieło bardzo popularne, od momentu prawykonania dokonanego przez Shanghai Quartet 21 listopada 2008 roku na Festiwalu Krzysztofa Pendereckiego z okazji 75. urodzin kompozytora, jest chętnie i często grywane w kraju i zagranicą. W kwartecie Penderecki opracował wariacyjnie wpadający w ucho temat huculski, który – jak sam wspominał – „niemal zawładnął moim utworem”. Melodię kołomyjki zaczerpnął od ojca, wychowanego w Rohatynie na rubieżach Rzeczypospolitej. Tytułowy nienapisany dziennik mógłby zatem być rodzajem zewnętrznej pamięci, w której tylko niektóre pliki dają się po latach otworzyć, i przez to przynoszą informację o jeszcze większej sugestywności.
Penderecki był bodaj najczęściej grywanym kompozytorem na Festiwalu Warszawska Jesień, którego jednym z pomysłodawców i twórców był Tadeusz Baird (1928–81). Autor kolejnej pozycji programu koncertu Sinfonia Varsovia String Quintet, podobnie jak Penderecki miał predylekcję do dużych obsad orkiestrowych, pozostawił jednak trzy ważne kwartety smyczkowe. Drugi z nich – Play (1971) zamówiony przez Danish String Quartet odniósł międzynarodowy sukces. Był też doceniony przez macierzysty festiwal i wykonywany aż trzykrotnie na Warszawskiej Jesieni w latach 1972, 1989 oraz w roku 2006. Jego czwarte wykonanie artystycznymi siłami kameralistów Sinfonii Varsovii związane jest z 40. rocznicą śmierci kompozytora (2 września 1981) oraz faktem, iż całe życie spędził na Saskiej Kępie, a poprzez ojca związany był z Instytutem Weterynarii, w którym dziś znajduje się siedziba warszawskiej orkiestry.
Kulminacyjnym punktem wieczoru będzie premiera Kwintetu Anitya (अनित्य) Ignacego Zalewskiego (1990). Młody kompozytor pierwszy ważny sukces odniósł, zdobywając I nagrodę na 51. Konkursie Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda w roku 2010. Jak sam tłumaczy, pochodzący z sanskrytu tytuł Kwintetu oznacza nietrwałość, która jest jednym z najważniejszych pojęć filozofii buddyjskiej, według której wszystkie zjawiska, tak fizyczne, jak i psychiczne, są nietrwałe. Kompozytor poświęcił utwór pamięci Marcina Błażewicza (1953–2021), swojego nauczyciela i przyjaciela.
Łukasz Strusiński
